ਤਪਦਿਕ (TB) ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ TB ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਵਾ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਕਰਕੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ TB ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖੰਘਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਿੱਛ ਮਾਰਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ TB ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਏਗੀ:
- ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ, ਉਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ
- TB ਦਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਿਮਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ – ਇਸ ਨੂੰ ‘ਸਰਗਰਮ TB’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- TB ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸਿਥਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ – ਇਸ ਨੂੰ ‘ਲੁਕਵੀਂ TB’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਸਰਗਰਮ TB:
ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਰਗਰਮ TB ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁਖ਼ਾਰ ਵਧ ਜਾਏਗਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ TB ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿਚ ਖੰਘ, ਬੁਖ਼ਾਰ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ, ਵਜ਼ਨ ਘਟਣਾ, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਅਤੇ ਥਕੇਵਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ TB ਦਾ ਇਲਾਜ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੁਕਵੀਂ TB:
ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੁਕਵੀਂ TB ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ TB ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ TB ਦਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ‘ਸਿਥਲ’ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਡਾ ਰੋਗ-ਰੋਧਕ ਸਿਲਸਿਲਾ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ‘ਜਾਗ’ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਰੋਗ-ਰੋਧਕ ਸਿਲਸਿਲਾ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਇਲਾਜ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਮੈਨੂੰ TB ਹੋਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਹੈ?
ਤੁਹਾਨੂੰ TB ਦਾ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ:
- ਤੁਹਾਡੇ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ TB ਆਮ ਹੈ
- ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹੋ, ਜਿਸ ਨੂੰ TB ਹੈ ਜਾਂ ਹੈ ਸੀ
- ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਰੋਗ-ਰੋਧਕ ਸਿਲਸਿਲੇ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹਵਾਦਾਰ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ?
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਯੂਕੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਏ ਹੋ, ਜਿੱਥੇ TB ਬਹੁਤਾ ਕਰਕੇ ਆਮ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੁਕਵੀਂ TB ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸੱਦਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਸਟ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸੱਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਇਹ ਸੱਦਾ ਪ੍ਰਵਾਣ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ।
ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ?
ਬਿਨਾ ਇਲਾਜ ਦੇ 10 ਵਿਚੋਂ 1 ਵਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਲੁਕਵੀਂ TB ਸਰਗਰਮ TB ਬਣ ਜਾਏਗੀ।
ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ BCG ਦਾ ਟੀਕਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ TB ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ – BCG 100% ਅਸਰਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
TB ਦੇ ਛਾਤੀ ਦੇ ਐਕਸਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚਲੀ ਲਰਗਰਮ TB ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ – ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਲੁਕਵੀਂ TB ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
যক্ষার পরীক্ষা প্রসঙ্গে
আপনার মধ্যে যক্ষার কোন লক্ষণ দেখা দিলে কিংবা আপনার মধ্যে সুপ্ত যক্ষা থাকতে পারে এমন আশংঙ্কা করলে আপনার এপয়েন্টমেন্টের জন্য আপনার জেনারেল প্রাকটিশনার বা জিপিকে কল করুন। যদি আপনার জন্য কোন জিপি না থাকেন তবে তাহলে আপনি এই লিংকের www.nhs.uk মাধ্যমে তালিকাভুক্ত হতে পারেন। UK-তে জেনারেল প্রাকটিশনার বা জিপি পরিষেবা সকলের জন্য খোলা।
এ্যাপয়েন্টমেন্ট চলাকালে, আপনার মধ্যে যক্ষার কোন লক্ষণ আছে কিনা এবং আপনার যক্ষার ঝুঁকি কতটুকু তা নির্ণয় করতে ডাক্তার আপনাকে কিছু প্রশ্ন করবেন। এরপর ডাক্তার আপনাকে তিনটি পরীক্ষার মধ্যে যে কোন একটি সুপারিশ করতে পারেনঃ
টিবি স্কিন টেষ্ট অথবা রক্তের পরিক্ষা – আপনার মধ্যে টিবি ব্যাকটেরিয়া আছে কিনা তা জানতে এই দুই ধরনের পরীক্ষা করা হয়।
বুকের এক্স-রে – ফুসফুসে সক্রিয় যক্ষা আছে কিনা তা এর মাধ্যমে যাচাই করা হয়।
এই সকল পরীক্ষা করার পর সেখানে সেখানে যদি কোন ইতিবাচক ফলাফল পাওয়া যায় তবে, আপনাকে বাড়তি কিছু পরিক্ষা-নিরীক্ষা করানো হবে এবং যক্ষা বিশেষজ্ঞ দ্বারা আপনার যথাযথ চিকিৎসা করা হবে।
যক্ষার চিকিৎসা বিষয়ে
সক্রিয় যক্ষাঃ সক্রিয় যক্ষার চিকিৎসার জন্য কমপক্ষে ছয় মাসের চিকিৎসা প্রয়োজন এবং সাধারণত চার ধরনের এন্টিবায়োটিক দেওয়া হয়।
সুপ্ত যক্ষাঃ সুপ্ত যক্ষার চিকিৎসা সব সময়ই কম সময়ের হয়ে থাকে এবং এতে সক্রিয় যক্ষার চিকিৎসার তুলনায় কম এন্টিবায়োটিকের প্রয়োজন হয়।
যক্ষার চিকিৎসার ক্ষেত্রে, সকল ধরনের ঔষধেই পাশ্বপ্রতিক্রিয়া দেখা দিতে পারে, কিন্ত আপনার যক্ষার চিকিৎসক অথবা নার্স আপনাকে সহায়তা করার জন্য নিয়োজিত থাকবেন।
